Memahami Jenis-Jenis Tembung Camboran Beserta Contohnya


Mengenal tembung camboran jenis-jenis berikut dengan contohnya
Mengenal tembung camboran/narasiinspirasi.com

Halo gaes, kalo kamu pernah belajar Paramasastra Bahasa Jawa atau ilmu yang mempelajari tentang penulisan, aksara, ejaan/ bacaan, tata bahasa dan kalimat dalam bahasa Jawa, tentu kamu pernah mendengar tentang tembung camboran. Tahukah kamu apa itu tembung camboran, apa saja jenisnya dan bagaimana contoh-contoh tembung camboran?. Ga perlu lama-lama, yuk kita simak ulasan tentang tembung camboran, macam-macam jenis tembung camboran, serta contoh-contohnya biar kamu makin mengerti.

Tembung Camboran (Kata Majemuk)

Têmbung loro utawa luwih didadèkake siji nganti atêgês sawiji
Sumber: Poerwadarminta, W.J.S. 1939. Baoesastra Djawa. Batavia: J.B. Wolters

Tembung camboran yaiku tembung loro utawa luwih sing dirangkep dadi siji, dadi tembung anyar kang duwe teges siji. Artinya tembung camboran merupakan dua atau lebih kata yang digabung menjadi satu melahirkan frasa yang memiliki makna baru dan menyatu.

Contoh / Tuladha :
Buntut Urang : rambut nylenthir ing githok
Maratuwa : wong tuwane bojo
Buku gambar : buku kanggo nggambar
Semarmendem : araning panganan saka ketan
lunglit : balung kulit
dhelik : gedhe cilik
pakdhe : bapak gedhe
dhegus : gedhe bagus


Jadi, tembung camboran ini adalah gabungan atau rangkaian beberapa kata yang digabung secara utuh atau gabungan dari beberapa kata yang disingkat dan memiliki arti baru.  Pada dasarnya, tembung camboran dalam Bahasa Jawa terbagi dalam beberapa jenis yakni tembung camboran berdasar bentuk dan tembung camboran berdasar tujuan. Berdasarkan bentuknya, tembung camboran dapat dibedakan menjadi dua macam, yakni 1. tembung camboran tugel dan 2. camboran wutuh. Sementara berdasarkan tujuan atau artinya, tembung camboran dapat dibedakan menjadi dua jenis juga, yakni 1. camboran tunggal dan 2. camboran wudhar.


Fungsi Tembung Camboran

Kata Camboran bermakna campur. Itu menandakan bahwa Tembung Camboran menggabungkaan dua kata menjadi satu atau dengan menggabungkan dua kata yang telah dikurangi suku katanya (akronim) sehingga menjadi frasa baru yang melahirkan makna yang baru pula.

Jenis-jenis dan Contoh Tembung Camboran

1. Tembung Camboran Wutuh

Camboran wutuh yaiku tembung kang dumadi saka tembung loro sing dirangkep dadi siji nanging ora nganggo ngurangi jumlah wandane, tetembungane isih wutuh. Tembung camboran wutuh berarti kata atau istilah Jawa yang terbentuk dari dua kata yang digabung menjadi satu tanpa mengurangi jumlah suku katanya dan bentuk masing-masing kata yang digabungkan masih utuh.

Contoh tembung camboran wutuh:

Anjaniputra = anoman
bala pecah = barang gampang pecah
bapa biyung = wong sing ngukir jiwa raga
buntu urang = rambut ing githok
gantung kepuh = ora tau ganti sandhangan
gantung siwur = keturunan kang kaping pitu
gotong mayit = anak telu wadon kabeh
gilir kacang = anak akeh giliran lanang wadon
Imogiri = araning panggonan (desa) ing Bantul
jaran kepang = wewangunan kaya jaran digawe saka kepang
juru kunci = tukang ngrumat, papan kramat, sareyan
kacamata = tesmak, piranti kanggo ndeleng
kadhal menek = araning gelung (pungkasaning gurung)
kala menjing = jendholan ing gulu tumrap wong lanang
Karangmalang = arane desa
maratuwa = wong tuwane bojo
nagasari = araning panganan
parang rusak = araning bathik
randha royal = araning panganan
semar mendem = araning panganan
tutup keyong = perangan omah kampung
udan riris = corak bathik
Wanasaba = araning kutha

2. Tembung Camboran Tugel

Camboran Tugel yaiku tembung sing dumadi saka tembung loro sing dirangkep dadi siji kanthi ngurangi cacahing wanda. Tembung Camboran Tugel yaitu kata atau istilah Jawa yang terbentuk dari dua kata yang digabung menjadi satu dengan mengurangi jumlah suku katanya.

Contoh tembung camboran tugel:

bangjo = abang ijo
kosik = mengko dhisik
bulik = ibu cilik
lunglit = balung kulit
dhelik = gedhe cilik
pakdhe = bapak gedhe
dhegus = gedhe bagus
pakpuh = bapak sepuh
dubang = idu abang
perko = emper toko
kakkong = tungkak bokong
tingwe = nglinting dhewe
kongel = bokong cengel
thukmis = bathuk klimis

3. Tembung Camboran Tunggal

Camboran tunggal yaiku tembung kang dumadi saka tembung loro sing dirangkep dadi siji, nanging tembung siji lan sijine wis ora kena dipisah-pisah maneh mergo wis nduweni teges anyar. Tembung Camboran tunggal yaitu kata atau istilah Jawa yang terbentuk dari dua kata yang digabung menjadi satu, tetapi antara satu kata dengan kata lainnya tidak bisa dipisah-pisah lagi karena sudah memiliki arti baru.

Contoh tembung camboran tunggal:

"balung" kuwi perangane awak sing atos dhewe
"kuwuk" kuwi kucing alasan ora ana sing duweni
“balung kuwuk” jenenge ceriping tela pohung diiris tipis terus digoreng garing nganti kemripik.

Rondho royal : Tape Goreng
Jaka nantang :
Uler kaget : Corak batik mirip huruf S
Sogok upil : Pola pakaian Jawa
Endhas borok : Makanan dari singkong yang diberi parutan kelapa dan gula aren
Jaka belek : Planet Mars
Ganda rukem : Tanaman mirip pinus
Naga sari : Makanan dari tepung beras di dalam ada pisangnya
Semar mendem : Makanan mirip lemper tanpa daun pisang
Dara muluk : Aman


4. Tembung Camboran Wudar

Camboran wudar yaiku tembung kang dumadi saka tembung loro sing dirangkep dadi siji, nanging tembung siji lan sijine isih nduwe teges dhewe-dhewe. Tembung Camboran wudar yaitu kata atau istilah Jawa yang terbentuk dari dua kata yang digabung menjadi satu, tetapi antara satu kata dengan kata lainnya masih memiliki arti sendiri.

Contoh tembung camboran wudar:

Pelem golek
Wayang kulit
Meja tulis
Piring beling
rumah sakit
buku gambar
gunung gamping
honda bebek
pasar malem
gemah ripah

Demikian ulasan tentang mengenal tembung camboran jenis-jenis beserta contohnya yang dapat kami sampaikan. Semoga bermanfaat gaes.

Lebih baru Lebih lama